Odzyskiwanie danych z SSD

Odzyskiwanie danych z nośników SSD zdecydowanie różni się od odzyskiwania danych z magnetycznych dysków HDD, przede wszystkim tym, że fizyczne uszkodzenie SSDeków zdarzają się wyjątkowo rzadko. Natomiast Mechaniczne dyski twarde HDD ulegają wielu fizycznym uszkodzeniom.

Jak wiadomo w dyskach SSD nie ma ruchomych części, co sprawia, że są one odporne na uderzenia i zużycie części mechanicznych. Dyski SSD nie są jednak idealne i pozbawione usterek. Jak każde urządzenie elektroniczne również może ulec awarii.

Dyski SSD najczęściej trafiają w nasze ręce z następującymi problemami:

uszkodzenie kontrolera pamięci flash, - uszkodzenie kontrolera najczęściej powoduje brak komunikacji z dyskiem. Ze względu na to, że kontroler odpowiada za start firmware, kolejkowanie procesów, zarządzanie zapisem i odczytem oraz wear leaving oraz wszystkimi operacjami wejścia/ wyjscia, w przypadku jego awarii dysk może stać się bezużyteczny, a dostęp do danych utracony. Objawia się to tym, że komputer przestaje widzieć dysk SSD
uszkodzenie kości pamięci, - uszkodzenie kości pamięci najczęściej objawia się spowolniona pracą dysku. Wolne czasy dostępu do komórek pamięci spowalniają odczyt danych a zatem i wolną pracą systemu. Często pojawiają się ekrany błędów. Dane mogą się pojawiać i samoczynnie znikać. W przypadku takich objawów, należy jak najszybciej zabezpieczyć dane z dysku za pomocą backupu, gdyż uszkodzenia pamięci mogą postępować. Czasem też z powodu wyeksploatowania komórek pamięci dane mogą zawierać błędy, których nie będzie w stanie skorygować kontroler. Wówczas też może nastąpić przejścia do trybu awaryjnego i braku dostępu do danych
błąd firmware; - Każdy dysk SSD posiada oprogramowanie wewnętrzne, które odpowiada za jego działania. Podczas uruchamiania dysku ładowana jest podstawowa część oprogramowania wewnętrznego. Kontroler sprawdza poszczególne części dysku, odpowiednie moduły oraz translator. Jeżeli wszystkie elementy uruchomią się poprawnie dopiero dysk zgłasza gotowość i może być rozpoznany przez komputer. Jeżeli, w którymkolwiek etapie ładowania bądź przetwarzania firmware wystąpi błąd, dysk przełącza się do trybu awaryjnego. Pojawi się np. z inną pojemnością lub bez identyfikatora. Mimo, ze dysk jest widoczny w systemie, nie ma dostępu do danych
awarie interfejsu oraz elektronicznych układów zasilających. Zdarzają się przeważnie wtedy, gdy komputer ulegnie awarii związanej z zasilaniem. Np. przepięcie, czy zwarcie. Wówczas chipy pamięci lub kontrolera mogą się uszkodzić elektrycznie. Wówczas uzyskanie dostępu do danych jest praktycznie niemożliwe.
tryb awaryjny – może w wynikać z awarii firmware, bądź któregoś z elementów odpowiedzialnych za jego ładowanie. Nierzadko przyczyną może być uszkodzenie jednej z kości pamięci na której znajduje się ten właśnie firmware. Tryb awaryjny nie oznacza bezpowrotnej utraty danych. Czasem daje się uzyskać dostęp do danych, ale wymaga to wielu zabiegów. Które pozwolą na emulację oprogramowania.

W celu odzyskania danych z dysku SSD metodą chip-off, należy każdą z kości pamięci niezależnie skopiować. Po wylutowaniu poszczególnych chipów pamięci trzeba je odczytać w specjalnym urządzeniu. Jednak najtrudniejszą i najbardziej długotrwałą częścią procesu odzyskiwania danych z dysku SSD jest odwrócenie algorytmu kontrolera, bądź zasymulowanie go przez odpowiednie oprogramowanie, a następnie logiczne złożenie poszczególnych kości, wykopiowanie fragmentów danych z chipów i złożenie ich w użyteczną całość. Każda kość pamięci flash składa się z komórek, do których kontroler zapisuje dane. Niestety, nie robi tego równomiernie i po kolei na każdej z kości flash. Każda porcja danych z poleceniem zapisu od kontrolera komputera jest dzielona na porcje w zależności od wielkości bloku i zapisywana zgodnie z algorytmem i obliczeniami kontrolera dysku w różnych komórkach i w różnych chipach pamięci. Proces przywracania danych z kości flash dysku SSD jest procesem czasochłonnym i w zależności od pojemności dysku SSD i ilości kości flash, może trwać od kilkunastu godzin do kilku dni..

Dyski SSD ze względu na swoje walory są coraz bardziej popularne wśród klientów. Są często już stosowane szczególnie w droższych laptopach i komputerach. Jednak ich marketingowa niezawodność i długowieczność rozpowszechniana w reklamach, sporo różni się od rzeczywistej. Naprawa systemów dysków SSD oraz odzyskiwanie z nich danych stawia wiele wyzwań przed inżynierami na co dzień zajmującymi się odzyskiem danych.

Na wstępie trzeba pokreślić, że dyski SSD wcale nie są bezawaryjne i psują się z częstotliwością podobną do dysków talerzowych.

Jeżeli chodzi o awaryjność to od strony Odzyskiwania Danych – jedyna różnica to brak usterek mechanicznych. Niestety SSD –ki prezentują cały wachlarz uszkodzeń elektronicznych , firmware-u czy innych problemów związanych ze zużywaniem się komórek pamięci NAND.

Inżynierowie z naszego laboratorium żartują, że dyski SSD są podstępne, bo o ile dyski talerzowe wydają ostrzeżenia w postaci różnych objawów uszkodzeń – głośnej pracy, spowolnionego działania -to dyski SSD po prostu przestają działać z minuty na minutę i na pierwszy rzut oka ciężko stwierdzić co jest powodem.

W ofercie naszego laboratorium Odzyskiwania danych znajdziesz szeroki zakres usług związanych z dyskami SSD. Są to zarówno usługi naprawy elektroniki dysków SSD jak również firmware-u. Trzeba jednak zaznaczyć, że proces naprawy dysku przeprowadza się do momentu możliwości odzyskania z niego Danych, a nie do przywrócenia jego pełnej funkcjonalności bez względu na to czy uszkodzeniu uległa elektronika czy firmware.

Poniżej zaprezentujemy Państwu co możemy obecnie wykonać w kwestii odzyskiwania danych z uszkodzonych dysków SSD.

Na chwilę obecną odzyskanie danych z dysków SSD opartych o interfejs SATA jest możliwe z wielu modeli. Listę można znaleść poniżej. Dyski oparte o interfejs PCI-E lub NVMe weszły do naszej oferty w 2020 roku. Wciąż rozwijana jest metodologia pracy z tymi nośnikami. Dyski SSD PCIE nie posiadają standardowego kontrolera na pokładzie dysku – część operacji jest wykonywana bezpośrednio przez procesor i kontroler płyty głównej komputera. Z tego względu odzysk Danych z takiego nośnika jest utrudniony.
W procesie Odzyskiwania Ważne jest, by komputer miał komunikację z uszkodzonym dyskiem SSD (np. może się zgłaszać z inną pojemnością czy mieć stan zajęty, albo zmienioną nazwę np na SATAFIRM S11 itd.) – wtedy jest szansa, że dysk nie ma poważnych uszkodzeń kontrolera a awarii uległo wewnętrzne oprogramowanie - firmware, lub doszło do częściowego uszkodzenia kości pamięci.
Wsparcie dla dysków w zakresie odzyskiwania z nich Danych nie polega tylko na mapowaniu funkcji kontrolera, ale również o mapowanie układu Danych które jest skorelowane z wersją firmware. To oznacza, że szyfrowanie i rozmieszczenie Danych może być zupełnie inne nawet w dyskach opartych o ten sam kontroler lecz produkowanych np. przez inną firmę. Wtedy informacje mogą nie dać się odzyskać. Liczba producentów nośników SSD, a tym samym i projektów pamięci SSD jest ogromna. Ze względu na mnogość konstrukcji wsparcie techniczne Odzyskiwania otrzymują tylko dyski najbardziej popularnych producentów.
W przypadku innych problemów z dyskami SSD jak usunięcie czy sformatowanie danych, błędy logiczne i innych usterek wykorzystujemy wszystkie dostępne metody, aby proces przywracania danych zakończył się pełnym sukcesem

Cały artykuł łącznie z listą przykładowych dysków SSD z których jest możliwe odzyskiwanie danych